Tập này trình bày lịch sử văn học Việt Nam từ 1900 đến 1930. Đây là thời kỳ xã hội Việt Nam, sau khi thực dân Pháp dẹp xong phong trào Cần vương, đã chuyển sang chế độ bán phong kiến thuộc địa. Trong bối cảnh mới của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội là sự hình thành một nền văn học mới, trong chuyển động gấp rút từ trung đại sang hiện đại.
Cuốn sách được viết bởi các tác giả: GS. Nguyễn Huệ Chi, GS. Nguyễn Đình Chú, PGS. Nguyễn Văn Hoàn, GS. Phong Lê, PGS.TS. Trần Nho Thìn, PGS.TS. Phan Trọng Thưởng, PGS.TS. Trần Ngọc Vương. GS. Phong Lê chịu trách nhiệm Chủ biên. PGS.TS. Lưu Khánh Thơ phụ trách Thư ký công trình. Cấu trúc tập sách gồm 2 Phần, 18 Chương (không kể Chương Mở đầu và Kết luận), với quy ước về số trang - do Chủ biên khởi thảo và đã được các tác giả đồng thuận. Nhưng do nhiều người viết, và mỗi tác giả chịu trách nhiệm chính về phần viết của mình ở tư cách chuyên gia, nên một sự nhất trí về quan niệm và ý tưởng chung cho toàn bộ chỉ là tương đối (thậm chí có thể có sự khác nhau trong quan niệm, cách hiểu và sự đánh giá về một số hiện tượng nào đó); và sự chặt chẽ về cấu trúc và nội dung là khó thực hiện được như yêu cầu của công trình, và mong muốn của các tác giả

Từ đầu thế kỷ XX, văn học Việt Nam bước vào thời kỳ hiện đại. Quá trình hiện đại hóa diễn ra với nhiều cấp độ và
qua nhiều giai đoạn khác nhau. Nếu đứng về góc độ phân kỳ văn học mà xét thì mốc lớn 1945 chấm dứt gần một trăm năm nô lệ dưới chế độ thực dân Pháp, khai sinh ra nhà nước dân chủ cộng hòa do nhân dân làm chủ được xem là chuyển động lịch sử lớn nhất của thế kỷ và cũng là của mọi hoạt động sáng tạo tinh thần trong đó có văn học. Từ 1945 cho đến hết thế kỷ XX, hơn nửa thế kỷ có hai giai đoạn lớn: thời kỳ 1945-1975 diễn ra hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc chống thực dân Pháp và chống Mỹ xâm lược. Từ 1975 cho đến năm 2000 là thời kỳ đổi mới của đất nước và cũng là của văn chương bao gồm hai giai đoạn nhỏ: tiền đổi mới 1975-1986 và đổi mới toàn diện 1986-2000. Trở lại với gần nửa thế kỷ đầu của văn học cũng có thể chia thành hai giai đoạn 1900-1930 và 1930-1945. Ba mươi năm đầu thế kỷ là thời kỳ hệ tư tưởng phong kiến suy thoái và được thay thế bằng những tư tưởng dân chủ tiến bộ. Ảnh hưởng của phương Tây, nhất là những tư tưởng của cách mạng tư sản Pháp về bình đẳng, bác ái, tự do đã tác động đến tầng lớp tri thức và văn nghệ sĩ. Văn học Pháp ảnh hưởng trực tiếp đến văn học Việt Nam và góp phần hình thành nhiều thể loại và tạo thêm nhiều cái mới cho văn học.

Bộ sách chia làm 2 tập: Tập 1: Diện mạo văn học cận hiện đại Lào (GS,TS Nguyễn Đức Ninh - Viện nghiên cứu Đông Nam Á-Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam viết). Tập 2: Nhận diện văn xuôi Lào hiện đại - quá trình hình thành và đặc điểm phát triển của thể loại (GVC Trần Thúc Việt - Khoa Văn học - Trường Đại học KHXH&NV - Đại học Quốc gia Hà Nội viết). Ngoài ra, trong mỗi tập sách cũng được các tác giả tuyển chọn, giới thiệu một số tác phẩm thơ ca, truyện ký, tiểu thuyết tiêu biểu của nền văn học cận hiện đại Lào. Hy vọng, đây sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích đối với bạn đọc trong và ngoài nước cũng như các bậc đào tạo nghiên cứu của Việt Nam về một thời đại văn học mới ở Lào. Trân trọng giới thiệu Bộ sách cùng bạn đọc!

Cuốn sách tập hợp những bài viết tâm huyết, sâu sắc của GS.TS Trần Ngọc Vương. Qua cuốn sách, “cái dòng riêng văn học dân tộc được giải mã, được phân tích, được đọc, cắt nghĩa và diễn dịch thông qua việc đặt trong nguồn chung của lịch sử và lịch sử tư tưởng của Việt Nam, Đông Á và thế giới”, đúng như TS Phạm Xuân Thạch đã trân trọng nhận xét.

Cho đến nay, giới nghiên cứu văn học vẫn còn đứng trước những lời thách đố nghiệt ngã về quyền được tồn tại của công việc mình làm với tư cách là một chuyên ngành khoa học thực thụ về văn học. Và ai cũng biết, các khoa học về nghệ thuật nói chung, hẳn còn gặp thiên nan vạn nan. Yêu cầu khách quan của bất cứ một bộ môn khoa học nào vẫn là việc phát hiện ra những quy luật khách quan của sự tồn tại và vận động của đối tượng được nghiên cứu. Đối diện với yêu cầu đó, các ngành khoa học khác nhau đạt được những thành tựu hoàn toàn không giống nhau. Thật vô nghĩa việc quy lỗi cho ai đó về sự bất cập của toàn bộ những kết quả đã đạt được của một chuyên ngành khoa học. Dù sao, thì khát vọng đạt tới trình độ khoa học của công việc nghiên cứu văn học vẫn được biện minh bởi chính tiền đề xuất phát: với tư cách là một sản phẩm lịch sử của nhận thức, tư duy và cảm thụ của con người, văn học có đủ điều kiện trở thành đối tượng của một bộ môn khoa học lịch sử. Từ cuối thế kỷ XVII, với những kiến giải và dự báo của Gớt, những yếu tố đầu tiên của một định hướng nghiên cứu về một nền văn học toàn thế giới đã ra đời. Từ đó đến nay, rất nhiều nhà bác học lớn đã dành tâm huyết và trí lực cho một khoa học về văn học. Trong vài thập kỷ gần đây, những cố gắng tìm kiếm các phương pháp tiếp cận đối tượng như cách khách quan hơn và khoa học hơn đã làm xuất hiện và phát triển một số định hướng mới trong khoa nghiên cứu văn học: loại hình học, thi pháp học và văn học so sánh. Trong từng định hướng như vậy, đã khẳng định được nhiều thành tựu, nhiều công trình có giá trị cổ điển.

Nguyễn Du (3/1/1765 - 16/9/1820) thuộc một trong số những người hiếm hoi mà dân tộc ta nói riêng, nhân loại nói chung đã may mắn sinh ra để vừa tôn vinh cho dân tộc vừa làm đẹp cho nhân loại. So với những thiên tài khác cùng thời như Goethe (1749 - 1832), hay trước đó một chút như Voltaire (1694 - 1778), thì số lượng tác phẩm mà Nguyễn Du để lại không nhiều. Song chỉ với Truyện Kiều, từ một cốt truyện vay mượn, bằng sáng tạo thiên tài của mình, Nguyễn Du đã xếp mình vào hàng ngũ các danh nhân thế giới, đã đưa văn học Việt Nam nói riêng, văn hoá Việt Nam nói chung vào kho tàng vô giá về văn hoá, văn học của nhân loại. Truyện Kiều không chỉ dừng lại ở câu chuyện về một con người, một cuộc đời một số phận mà nó trải rộng ra với một tấm lòng, một cốt cách, một tinh thần Việt Nam. Truyện Kiều tạo ra cách nhìn dân tộc, làm toát lên vẻ đẹp tâm hồn của con người Việt Nam, làm say đắm lòng người độc giả mỗi thời đại. Mỗi một tác phẩm lớn của nhân loại đều là kết tinh không chỉ của một thời, không chỉ cho một thời mà kết tinh cho mãi mãi, mỗi thời đại sẽ đến với nó, sẽ rút ra từ nó những bài học nhân sinh bổ ích cho thời đại mình, tạo nên sự cộng hưởng thẩm mỹ nối liền quá khứ với hiện tại để từ đó con người tiếp bước tới tương lai. Tiếp cận Truyện Kiều từ góc nhìn văn hoá là một cửa mở để đi vào khai thác các giá trị tinh thần mà tác phẩm bất hủ này của thiên tài Nguyễn Du tạo ra. Trước hết, chúng tôi xác lập góc nhìn văn hoá mà theo đó tác phẩm văn học là một trong những kết tinh cao nhất của văn hoá một dân tộc. Chúng tôi xác lập các mô hình thế giới được tạo ra trong tác phẩm để từ đó làm nổi bật thân phận và diện mạo của nhân vật Thuý Kiều. Từ đó chúng tôi điểm lại những thăng trầm chìm nổi của nhân vật trong bể trầm luân suốt mười lăm năm. Rồi từ đó chúng tôi đưa ra nhận xét về một tấm lòng nhân hậu mang vẻ đẹp vị tha, thuần Việt xuyên suốt chiều dài tác phẩm. Tiếp cận Truyện Kiều từ góc nhìn văn hoá là một vấn đề lớn, hàm chứa nhiều khó khăn, không dễ giải quyết trọn vẹn ngay một lúc, một thời. Công trình của chúng tôi cũng chỉ dừng ở mức độ khởi đầu với những thu hoạch qua sự cảm nhận bước đầu về tác phẩm nổi tiếng này. Bảo vệ văn hoá dân tộc trong quá trình hoà nhập là việc làm không đơn giản, muốn vậy, trước hết, phải không ngừng nâng cao dân trí, mở mang trí tuệ và hiểu biết cho con người về di sản văn hoá của cha ông và của nhân loại. Từ đó, dẫn tới việc tăng cường dân khí, tạo ra bản lĩnh và niềm tin dân tộc. Nâng cao dân trí và tăng cường dân khí cũng chính là góp phần đắc lực bảo vệ dân tuý, giữ gìn bản sắc dân tộc. Tìm hiểu nghệ thuật Truyện Kiều từ góc nhìn văn hoá cũng không ngoài những nhiệm vụ trên. Tiếp cận Truyện Kiều từ góc nhìn văn hoá là tấm lòng chân thành tưởng nhớ một thi hào lớn của dân tộc Việt Nam chúng ta. Chúng tôi chân thành cảm ơn nhà Văn hoá học - Ngôn ngữ học, GS. Phan Ngọc đã đọc và góp ý cho bản thảo này. Chúng tôi cũng chân thành cảm ơn GS.TSKH. Bùi Văn Ba; GS.TS. Trần Đình Sử; PGS.TS. Nguyễn Thái Hoà, PGS. Đặng Đức Siêu đã đọc bản thảo và góp cho chúng tôi nhiều ý kiến bổ ích. Chúng tôi cũng xin chân thành cảm ơn Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông đã tận tình giúp đỡ để cuốn sách lại sớm được ra mắt độc giả. Công trình của chúng tôi khó tránh khỏi những khiếm khuyết. Mọi sự góp ý đối với chúng tôi là vô cùng quý giá, không phải chỉ để nhằm hoàn thiện công trình mà để chúng ta có cùng cách hiểu, hiểu đúng hơn, đầy đủ hơn về một di sản lớn lao của văn hoá dân tộc, về một thiên tài sáng tạo của dân tộc.

Bộ Lịch sử văn học Việt Nam được biên soạn nhằm đáp ứng yêu cầu tìm hiểu, nghiên cứu về văn học Việt Nam của đông đảo bạn đọc và các nhà chuyên môn. Tổng Chủ biên là Giáo sư - Nhà giáo nhân dân Hà Minh Đức, cùng với sự tham gia cộng tác của rất nhiều nhà khoa học trong giới văn học ở các viện nghiên cứu chuyên ngành và các trường Đại học trong cả nước.
Dựa trên kết quả phân kỳ lịch sử văn học, bộ Lịch sử văn học Việt Nam dự kiến gồm 10 tập. Tùy dung lượng, có tập sẽ chia thành nhiều quyển. Với mục tiêu tổng kết thực tiễn lịch sử văn học Việt Nam, bộ sách là công trình khoa học có chất lượng, có tính hệ thống và quan điểm khoa học hiện đại, góp phần khẳng định vị thế, vai trò của văn học Việt Nam với tư cách một lĩnh vực khoa học chuyên ngành và trong tương quan liên ngành khoa học xã hội và nhân văn nói chung.
Trong đó tập trung nhận thức, đánh giá và định giá các hiện tượng văn học, các giai đoạn văn học một cách khách quan, thỏa đáng đặt trong bối cảnh dân tộc, khu vực và quốc tế. Công trình là bức tranh đa dạng và phong phú với những đường nét riêng chung, mang tính tổng kết mười thế kỷ văn học với giá trị khoa học và thực tiễn lớn, hỗ trợ cho việc nghiên cứu lịch sử văn học dân tộc ở các viện nghiên cứu và cho việc giảng dạy văn học sử Việt Nam ở các trường đại học khoa học xã hội và nhân văn, các trường đại học sư phạm và trung học, đồng thời đáp ứng nhu cầu tìm hiểu của đông đảo bạn đọc.
Bộ Lịch sử văn học Việt Nam lần này được sắp xếp theo các thời kỳ lịch sử của văn học, từ văn học dân gian đến văn học thành văn ở các giai đoạn thuộc thời kỳ trung đại, cận đại, hiện đại với những đỉnh cao của các phong cách sáng tạo. Sách có cấu trúc như sau:
Tập I: Lịch sử văn học Việt Nam: Văn học dân gian
Tập II: Lịch sử văn học Việt Nam (từ thế kỷ X - hết thế kỷ XIV)
Tập III: Lịch sử văn học Việt Nam (thế kỷ XV)
Tập IV: Lịch sử văn học Việt Nam (từ thế kỷ XVI - thế kỷ XVII)
Tập V: Lịch sử văn học Việt Nam (từ thế kỷ XVIII - nửa đầu thế
kỷ XIX)
Tập VI: Lịch sử văn học Việt Nam (nửa sau thế kỷ XIX)
Tập VII: Lịch sử văn học Việt Nam (1900-1930)
Tập VIII: Lịch sử văn học Việt Nam (1930-1945)
Tập IX: Lịch sử văn học Việt Nam (1945-1975)
Tập X: Lịch sử văn học Việt Nam (1976-2000)
Mỗi một tập trong bộ Lịch sử văn học Việt Nam có một hoặc đồng tác giả chủ biên, được biên soạn theo phương châm cập nhật, chất lượng và cố gắng bám sát tiến trình các giai đoạn phát triển của Lịch sử văn học Việt Nam. Mỗi tập do một tập thể biên soạn là các nhà nghiên cứu có uy tín trong giới văn học trong nước cũng như trên trường quốc tế.

Vũ Trọng Phụng (20/10/1912 - 18/10/1939) là một nhà văn, nhà báo nổi tiếng của Việt Nam trong những năm đầu thế kỷ XX. Tuy thời gian cầm bút không lâu, song khối lượng tác phẩm Vũ Trọng Phụng để lại khá lớn, có giá trị: hơn 30 truyện ngắn, 9 cuốn tiểu thuyết, 9 tập phóng sự, 7 vở kịch... cùng rất nhiều những bài báo, bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí đương thời. Tác phẩm của ông là tấm gương phản ánh chân thực bức tranh cuộc sống. Nó có giá trị như một nhân chứng, vật chứng của thời đại, là bản cáo trạng đối với chế độ thực dân nửa phong kiến, là lời kêu gọi thống thiết phẩm giá, tự do, một cuộc sống xứng đáng không chỉ cho một thời mà cho mọi thời. Vũ Trọng Phụng có những đóng góp to lớn cho nền văn học nghệ thuật Việt Nam ở rất nhiều thể loại: phóng sự, truyện ngắn, kịch, phê bình... nhưng có thể nói, ở thể loại tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng có những thành công nổi bật hơn cả. Những đóng góp của Vũ Trọng Phụng vào quá trình hình thành và phát triển của tiểu thuyết Việt Nam vừa mang tính khai mở, vừa khẳng định tính hiện đại của thể loại này. Các công trình nghiên cứu về tác giả, tác phẩm của Vũ Trọng Phụng nói chung và nghiên cứu về nghệ thuật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng nói riêng cho đến nay là tương đối nhiều. Song mỗi nhà nghiên cứu lại có cách đánh giá riêng, dưới những góc nhìn riêng. Với “Nghệ thuật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng”, TS. Đinh Lựu đã cung cấp cho bạn đọc một bức tranh khá toàn diện về nghệ thuật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng: tác giả đã đi từ bối cảnh ra đời của văn chương Vũ Trọng Phụng đến những tư tưởng, quan niệm, mô hình tiểu thuyết của nhà văn. Từ cái nền chung đó, tác giả đi sâu phân tích những phương diện nghệ thuật trong tiểu thuyết của Vũ Trọng Phụng như: cách xây dựng cốt truyện, tình tiết, xây dựng nhân vật, ngôn ngữ... Và để chứng minh cho mỗi luận điểm của mình tác giả đều có những dẫn chứng rất cụ thể, sinh động. Cuốn sách gồm 4 chương: Chương I: Vũ Trọng Phụng, nhà tiểu thuyết. Tư tưởng nghệ thuật, quan niệm nghệ thuật, mô hình tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng; Chương II: Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình tiết trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng; Chương III: Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng; Chương IV: Ngôn ngữ nghệ thuật trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng. Ngoài ra, còn có phụ lục để bạn đọc tham khảo thêm về cách sử dụng điệp ngữ - một biện pháp tu từ đặc sắc trong tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng. Cuốn sách là một công trình nghiên cứu, tìm tòi và phát hiện của tác giả về nghệ thuật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng. Đúng như các nhà khoa học đã khẳng định: “Tác giả đã miêu tả được một cách sinh động bức tranh tổng thể các phương diện căn bản của nghệ thuật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng. Trong quá trình miêu tả ấy, tác giả đã dừng lại phân tích kỹ lưỡng, tỉ mỉ từng phương diện, từng yếu tố cấu thành gương mặt phong phú, đa diện và đa dạng của nghệ thuật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng”.

Truyện ngắn Lào đương đại kể lại những truyện để bạn đọc hình dung ra thiên nhiên và con người Lào. Họ hiền lành, mộc mạc và đáng yêu biết bao, và chắc chắn truyện của họ cũng phản ánh được cuộc sống và tính cách ấy. Trong 5 năm ở Lào, tác giả có may mắn là đã đi tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa tại các địa phương, ngoài thủ đô Viêng Chăn. Vì thế đến được hết các tỉnh và nhiều huyện, các vùng nông thôn của nước Lào. Phía bắc thì qua Luông Pha Bang, U Đôm Xay, Luông Nặm Thà, Bò Kẹo, qua phà Huổi Xay trên sông Mê Kông sang Xiêng Không, Xiêng May (Thái Lan). Hoặc xuống Xay Nhabuli, hoặc ngược U Đôm Xay lên Phong Sa Lỳ, về Hủa Phăn, Sầm Nưa, xuống Xiêng Khoảng để đến cánh đồng Chum bí ẩn mênh mang. Phía nam theo đường quốc lộ Mười Ba qua các tỉnh Trung Lào, qua bến phà Thà Khẹt, nơi ghi dấu ngày đẫm máu năm 1944, đến các vùng lăm vông nổi tiếng Sa La Văn, Sê Kông, At Ta Pư, Chăm Pa Sắc, đến tận Chùa Vát phu cổ kính, thác Pa Pêng nằm giữa sông Mê Kông hùng vĩ, ngã ba của ba nước Lào, Thái Lan và Cam-pu-chia. Mọi người đến Lào đều có chung một cảm nhận là phong cảnh đất nước này đẹp, không khí trong lành, xã hội thanh bình, nhẹ nhàng, cuộc sống ở đây thanh thản, chậm rãi... Không gian hiền hòa và tĩnh lặng, mật độ dân số thưa thớt, tốc độ đô thị hóa chậm, tài nguyên thiên nhiên còn nguyên vẹn, nhu cầu cuộc sống giản dị, bình yên... Hiện thực ấy cùng với các triết lý của Phật giáo ngấm sâu vào lối sống từ hàng ngàn đời đã tạo nên một lối sống dân tộc: lối sống thanh nhàn, giản dị và trong sáng. Người ngoài không hiểu, cứ nghĩ là một lối sống nhàn tản, chậm chạp. Triết lý ấy, phong cách ấy làm cho cuộc sống thanh thản, ít bon chen, chân thành và chân chất. Người Lào hiền lành từ những điều ấy.

Tiếp cận cuốn sách bạn đọc có những hình dung về bức tranh kiến trúc Thăng Long - Hà Nội, hiểu được quá trình hình thành diện mạo kiến trúc Thăng Long từ những tụ cư bên sông Hồng tới Đại La, định đô Thăng Long và diện mạo ban đầu, Thăng Long thời Lý - Trần - Hồ, Thăng Long thời Lê - Mạc - Tây Sơn, Thăng Long - Hà Nội thời Nguyễn; những xây dựng đầu tiên của Pháp ở Hà Nội, chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất, chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai, cấu trúc không gian đô thị thời Pháp thuộc. Bên cạnh đó là diện mạo kiến trúc Hà Nội từ hoà bình trở lại đến những năm đổi mới, những hình ảnh quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội năm 2011 và điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Vùng Thủ đô; kiến trúc Hà Nội thời kỳ mới hội nhập, thời kỳ của kỹ thuật công nghệ mới và biến động của kinh tế - xã hội, kiến trúc Hà Nội nhìn về phía trước.

Với chủ đề “Tôi viết thư trao đổi với bạn: Thiếu nhi chúng mình có thể làm gì để góp phần xóa đói giảm nghèo”, Cuộc thi viết thư Quốc tế UPU lần thứ 33 do Bộ Bưu chính - Viễn thông Việt Nam (nay là Bộ Thông tin và Truyền thông) phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức nhân dịp kỷ niệm ngày thành lập Liên minh Bưu chính Thế giới lần thứ 33 (09/10/2004) đã thu được những kết quả tốt đẹp. Sau 03 tháng phát động (từ 14/11/2003 đến 15/02/2004) đã có 3.247.395 bài của thiếu nhi trên khắp mọi miền Tổ quốc tham gia dự thi. Ban giám khảo cuộc thi UPU lần thứ 33 đã chấm và chọn ra 84 bài lọt vào vòng chung khảo. Việc phổ biến, giới thiệu những bức thư đoạt giải cao hàng năm tới bạn đọc đã nhận được sự yêu thích, hưởng ứng của đông đảo đối tượng là các em học sinh, các giáo viên, các bậc phụ huynh trên mọi miền Tổ quốc. Nhằm đáp ứng nhu cầu của đông đảo bạn đọc, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông quyết định xuất bản dưới dạng điện tử cuốn sách "Những bức thư đoạt giải cuộc thi UPU lần thứ 33" (đã được xuất bản dưới dạng sách in năm 2004) để mang đến cho bạn đọc một hình thức trải nghiệm mới. Nội dung cuốn sách gồm 03 bài đoạt giải Nhất, Nhì, Ba Quốc tế (song ngữ) và 40 bài đoạt giải Nhất, Nhì, Ba và Khuyến khích Quốc gia. Hi vọng, cuốn sách sẽ là người bạn tâm tình giúp các em học sinh trau dồi hơn nữa khả năng cảm thụ văn học, nâng cao tinh thần trách nhiệm với xã hội, đất nước, có thêm những kinh nghiệm để tham dự các cuộc thi UPU tiếp theo. Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách và mong nhận được nhiều ý kiến góp ý của các bạn và các em./.

Lịch sử hào hùng hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam đã sản sinh ra biết bao những áng văn thơ trác tuyệt. Có những bản anh hùng ca ngất ngây men chiến thắng, có những khúc bi - tráng ca thấu động tâm can… Những áng văn đó, tự bản thân tồn tại, đã trở thành một phần lịch sử, một phần văn hóa Việt Nam. Trong số đó, có những tác phẩm không chỉ mang giá trị văn học mà còn mang cả tầm vóc của lịch sử. Việt Nam – 9 bản Hùng văn là công trình được tuyển chọn từ kho tàng văn hóa – lịch sử nước nhà giới thiệu về 9 tác phẩm văn học mang tầm vóc lịch sử. Chín áng văn này được gọi là “hùng văn” với ý nghĩa hào tráng của bản thân tác phẩm, trong bối cảnh lịch sử - văn hóa tạo tác nên chúng và chính những tác động, dấu ấn mà các áng văn đó để lại trong lịch sử và văn hóa Việt Nam, đó là : - Nam quốc sơn hà viết khoảng thế kỷ X - XI - Phạt Tống lộ bố văn (tức Bài văn tuyên bố về việc đánh Tống) của Lý Thường Kiệt, viết năm 1075 - 1076 - Dụ chư tỳ tướng hịch văn (tức Hịch tướng sĩ) của Trần Quốc Tuấn, viết năm 1285 - Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, viết năm 1427 - Thư chiêu dụ các tướng sĩ Mạc của Lê Bá Ly, viết năm 1551 - Xuất sư hịch (tức Hịch ra quân) của Nguyễn Hữu Chỉnh, viết năm 1786 - Tế Cần Giuộc sĩ dân trận vong văn (tức Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc) của Nguyễn Đình Chiểu, viết năm 1861 - Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh, viết năm 1945 - Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chí Minh, viết năm 1946. Như một tuyển tập, 9 áng văn này bao gồm nhiều thể loại văn học và phương tiện ngôn ngữ trao chuyển giá trị lịch sử - văn hóa Việt Nam trải dài từ buổi đầu độc lập tự chủ (thế kỷ X - XI) đến thế kỷ XX. Do sự phức tạp, đa chiều của lịch sử - văn hóa Việt Nam, các tác giả chủ trương phục dựng lịch sử văn bản từng tác phẩm ở những mức độ khác nhau, mỗi tác phẩm được trình bày thành một chỉnh thể, gồm ba bộ phận: Bối cảnh lịch sử; tác giả và tác phẩm; Văn bản tác phẩm.

Tác giả Hồ Bất Khuất là một nhà báo xông xáo, có nhiều hiểu biết và kinh nghiệm trong lĩnh vực mà anh chọn làm đề tài cho cuốn sách của mình. Điều nhận thấy rõ nhất trong cuốn tiểu thuyết là các chi tiết được viết bằng kinh nghiệm 30 năm trong lĩnh vực làm báo của tác giả. ấp ủ trong rất nhiều năm là phóng viên của Tạp chí Cộng sản, nhưng chỉ mất 3 tuần, Hồ Bất Khuất đã viết xong tiểu thuyết này. Nhưng vì nhiều lý do khác nhau của tính thời điểm, bản thảo được hoàn thành vào năm 2001, cho đến bây giờ mới được chính thức xuất bản đúng vào những ngày nhiều ý nghĩa với giới báo chí. Nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết là một mẫu tri thức mới, có bằng cấp, kiến thức, nhiệt huyết, có tư duy sâu sắc, mới mẻ nhưng luôn sống giản dị, được đồng nghiệp, bạn bè yêu mến, quý trọng. Tuy nhiên, cuộc đời của anh không may mắn và yên ả, nhưng anh chấp nhận: do yêu cầu nghề nghiệp, anh phải thâm nhập vào môi trường của bọn tội phạm có tổ chức và để có dấu ấn nghề nghiệp, khẳng định bản ngã của người làm báo, anh đã phải bất chấp tất cả, kể cả mạng sống của mình…

Khi đọc xong bản thảo Lênh đênh bốn biển, tập 2 trong bộ tiểu thuyết về con người vĩ đại Hồ Chí Minh có tên Nước non vạn dặm, tôi nhận thấy rằng nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã dựng lên được con đường mà một vĩ nhân của dân tộc đã đi. Cũng chính lẽ đó mà nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã đi qua được chặng đường quan trọng nhất của bộ tiểu thuyết Nước non vạn dặm. Khi đọc đến trang cuối cùng của tập 2 Lênh đênh bốn biển, trong tôi vang lên bài thơ của nhà thơ danh tiếng Ko Un, người Hàn Quốc:
Con đường ra đi là con đường trở thành nhà sư
Con đường trở về mới là con đường để trở thành Đức Phật
Nhưng người chỉ có thể trở về khi đích thực ra đi. Và trong hai tập 1 và 2 của bộ tiểu thuyết Nước non vạn dặm, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã dựng lên con đường ra đi và con đường trở về của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Con đường ra đi của Người chính là con đường yêu nước mang tên Nguyễn Tất Thành và con đường trở về đã biến người thanh niên ấy thành một con người mang tên Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh, thành một thời đại mang tên thời đại Hồ Chí Minh.

Cuốn sách sưu tầm, tổng hợp, thống kê các nguồn tài liệu trên sách báo, ấn phẩm xuất bản trước năm 1945 nhằm đưa đến một cái nhìn hệ thống, toàn cảnh về tất cả các vấn đề, sự kiện, hiện tượng liên quan đến phong trào Thơ mới Hà Nội. Với định hướng đó, đúng như tên gọi, cuốn sách lựa chọn cách trình bày tư liệu theo thể thức biên niên với 14 mục tương ứng với 14 năm - quãng thời gian Thơ mới xuất hiện và thoái trào, từ 1932 đến 1945. Trong mỗi năm, sự kiện sẽ được sắp xếp, trình bày theo cấp độ từng tháng, từng ngày theo đúng trật tự xuất hiện là thời điểm được xuất bản trên các ấn phẩm.

Các tác phẩm nghệ thuật được sáng tác bằng chữ Hán Nôm - sản phẩm tinh thần của nhiều thế hệ đi trước là di sản tư liệu quý giá, tái hiện lại những giá trị, bản sắc văn hóa, văn hiến của dân tộc qua nhiều chặng đường lịch sử. Khôi phục lại nguồn tư liệu này là việc làm cần thiết để thế hệ bạn đọc ngày nay có cơ hội hiểu hơn về những giá trị truyền thống. Đó là mục tiêu của rất nhiều ấn phẩm trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến, trong đó có công trình Thơ Thăng Long - Hà Nội qua “Hà thành thi sao” do PGS.TS. Đỗ Thị Hảo chủ biên. Hà thành thi sao - cuốn sách sao chép lại những thi phẩm viết về Thăng Long - Hà Nội - là một trong những công trình tinh tuyển đặc sắc nhất trong dòng thơ ca Hán Nôm viết về Thăng Long - Hà Nội từ trước đến nay. Công trình được nhà Hán học Nhàn Vân Đình Trần Duy Vôn dày công biên soạn và sao chép lại từ năm 1975. Ở tập sách này, ngoài những tác giả có đôi bài thơ về Thăng Long Hà Nội được trích từ Hoàng Việt thi tuyển, Truyền kỳ lục, Thăng Long cổ tích khảo tịnh hội đồ, v.v... thì còn có tới 7 thi phẩm riêng về Thăng Long - Hà Nội được sao chép lại, đó là: La thành cổ tích vịnh, Thăng Long tam thập vịnh, Thăng Long thập cửu vịnh, Thăng Long hoài cổ thập tứ thủ, Long Biên bách nhị vịnh, Long Biên ái hoa hội, An Nam kinh đô bát cảnh.